Bosis

(Poema king pormang Villanelle)
--- Oliver S. Carlos



E ka sa tatakut nung makaramdam kang bosis king asikan
Sulung! pupulan mu’ing malagintung pale tenam ta king linang
Ala naku karin -- E wari balu mung karin da ka likwan?

Karing pilapil a mitmung kapalsintang telete’t liklukan
Ing bosis na mu ita niting kaladwa kung e na ka alakwan—
E ka sa tatakut nung makaramdam kang bosis king asikan

Nung miragsa ku man king matning akbungan na niting labanan
Gabun a pigpala at pekipatayan e ra ne asamsam
Sulung! pupulan mu’ing malagintung pale tenam ta king linang

Makaramdaman ka mang kakalaso bitis mag-aswe king linang
Deti tanda la mu ning dalise lugud at ayling pisuluan
E ka sa tatakut nung makaramdam kang bosis king asikan

Ala na! Ala na! Ala na ing salpak ning pangayalipan
Kekata ne ing gabun bista ma’t daya ku ing meguing puhunan
Sulung! pupulan mu’ing malagintung pale tenam ta king linang

Panabalin ku mu’ing dalise yung lugud keng gabun a menan
Ikuwentu mu sana kareting anak ‘ta iting kasaysayan
Ban e la tatakut makaramdam la mang bosis king asikan
Sulung! pupulan yu’ing malagintung pale mitanam king linang





******

Diskurso

Malaya na ang tao kapag hindi na siya naghahangad nito.
-- Khalil Gibran




Kalayaan! kalayaan! kalayaan! --- Nino?
Namin. Nila. Ninyo. Katumbas ba ito
ng buhay at luha? ng ibinububong dugo para sa lupa?
Oo, katumbas ito nang pagkapatid ng daantaong tanikala—
ipinulupot at isinakal sa leeg nilang inagawa’t pinagkaitan
Mainam ang pagsunod. Hindi na nito madaragdagan ang latay
ng latigong inihahaplit at inihahataw. Maiibsan ang hapding sugat
ng gapos sa leeg at kamay – bumabaon sa bawat nilang paghatak
sa tuwing tumatanggi. Kahit paano’y maaampat ang pagtagas ng dugo.
Tumingin ka sa paligid mo, wala na bang higit na magandang bagay
kaysa sa kalayaang tila tinitibag, hinuhukay ng tao sa tipak ng bato?
Wala na bang mas mahalaga -- liban sa pagkapatid ng mga tanikala?
Ito ang sigaw ko. Siyang bubuo sa punit na dangal ng abang bayan ko.
Kailangan ito at siyang dapat isigaw: Paglaya! Paglaya! Paglaya!
Nino? Ng mga tao namin? Ng mga tao nila o ng mga tao ninyo?
Kailangan ang kalayaan, dito, doon at saanmang dako.
Hanggang kailan at paano? Hanggang saan at para kanino?
Para sa naghahari bang inihahataw ang kamay na bakal
upang manatili ang kalayaan? O sa kanilang nagnanais nito—
sinisilaban, pinapatid sa apoy ang tanikala ng panaghoy
upang sa paglaya, sikilin din naman ang laya ng iba?
Mainam ang kalayaan. Mainam -- kapag nawala na
ang paghahangad para rito -- walang kasing-inam
kung mapaglalaho nito’t malulusaw ang mga tunggalian.



****

Oliver S. Carlos
March 17, 2011
Oran, Algeria

King Balu Ta

King balu ta
Lango yang makatayangtang
King saput ing kamatayan—
Makalale nang lalapitan
Ning babaguang gapang-gapang.
King balu ta
Taram ya iting kikislap--
Pangalayit ning makapaldas
Karetang meyaus na
Agyang e pa dapat.
King balu ta
Diyablu yang sasagakgak
Ing kamatayan;
Parusa ya iting
Makatakut kabaldugan.
Dapot, angga mu karin
Ing balu ta.
Uli’ng ing tutu na
Maguin ding diyos
Balu ra’t aminan da
King ila man mate la.
Nung makanyan,
E kaya ing kamatayan
Mayumu ya namang timan
Ning alang anggang kapaynawan?




*********
Oran, Algeria
2011

Siklu

king pangasalilung na
karing payung ning kauran
paninasan neng lakaran
ing pilapil ning kaugtuan
ampat gumapang neman
king ena piyadian, ing silim
kaybat ning kagatpanapunan,
sakali’t kinampa na
ing paling peninasan
at ikwa ra nang méngabtak
ding sangkang pinakbagan,
managulele yang
ala nang migit pang mayap
king aplus ning uran
dapot – ala na
ala nang datang a uran--
a muma at maplus
karing labi at katawang
ala namang kapupuntan
nune’ing dulum at salilung
ning marimla nang kutkutan.









******
Oran, Algeria
April 2011